Verbeteraanpak WIA-kwaliteit

Op 22 november 2024 is een nieuwe Kamerbrief verschenen waarin een aantal toekomstige stappen worden geschetst. Verbeteraanpak WIA-kwaliteit | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Aanleiding is de problematiek bij de WIA-uitkeringen waar tienduizenden mensen een te lage of te hoge uitkering hebben ontvangen. Zie hiervoor de kamerbrief dd. 4 september 2024.
Kamerbrief over sociaal-medische beoordelingen WIA | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

Herstelaanpak
Het UWV en de minister betreuren de fouten die kwetsbare mensen treffen en benoemen dat een snelle en zorgvuldige correctie essentieel is. Momenteel kan het UWV de omvang en impact van de fouten nog niet betrouwbaar inschatten. De steekproeven zijn namelijk niet representatief voor alle WIA-gerechtigden. Alleen dossieronderzoek per persoon kan fouten nauwkeurig vaststellen. Dit vergt teveel capaciteit naast de reguliere werkzaamheden. De eerste prioriteit ligt op 3.000 meldingen van mogelijke fouten die door WIA-gerechtigden zelf gemeld zijn. Verder gaan steekproeven en analyses de foutgevoelige situaties en omvang van de problematiek stapsgewijs beter in beeld brengen.
De minister schrijft dat het UWV aangeeft in het eerste kwartaal van 2025 meer duidelijkheid te kunnen verschaffen. Dan horen de WIA-gerechtigden of zij getroffen zijn en er fouten zijn gemaakt. In het tweede kwartaal van 2025 moet dan de eerste groep meer inzicht krijgen in correcties (te veel of te weinig ontvangen). Het UWV stemt informatievoorziening en de herstelopties af met SZW en andere betrokken partijen, zoals werkgevers, verzekeraars en pensioenfondsen.

Focus op administratieve fouten in periode 2020-2024
De brief benoemt dat medische en arbeidsdeskundige fouten niet met terugwerkende kracht worden opgespoord door beperkte capaciteit. De prioriteit ligt bij administratieve fouten (zoals dagloonberekeningen) die invloed hebben op de hoogte van WIA-uitkeringen, in de periode 2020-2024. In die jaren werden bij de steekproeven substantiële fouten gevonden zonder adequate opvolging, terwijl vóór 2020 fouten minder voorkwamen en die werden vaak al hersteld. Het uitgebreid zoeken naar incidentele fouten voor 2020 zou de reguliere werkzaamheden van UWV volledig stilleggen.

Nabetalingen

Fouten worden hersteld met aanpassingen aan toekomstige uitkeringen en nabetalingen voor te weinig ontvangen bedragen. De gevolgen voor belastingen en toeslagen  worden geminimaliseerd. Er worden ook opties zoals een eindheffing en flexibele betaling onderzocht. En er zal goede ondersteuning worden geboden om cliënten te helpen bij keuzes rondom nabetalingen.

Terugvorderingen
Hiervoor geldt een terughoudend beleid: Er gelden alleen terugvorderen als mensen redelijkerwijs hadden kunnen weten dat er een fout was gemaakt. Er geldt een strenge toets op zorgvuldigheid en menselijke maat, wat is beschreven in het afwegingskader van UWV. bijlage-1-afwegingskader-versie-20230215.pdf   Definitieve afwegingen worden later gemaakt op basis van uitvoerbaarheid, kosten, en impact. Er ligt een advies om terugvorderingen kritisch te benaderen om onzekerheid en complexiteit te verminderen.

Dagloonsystematiek
Er is een onderzoek gestart naar vereenvoudiging en harmonisatie samen met UWV, mede op basis van foutanalyses. De Kamer wordt in december geïnformeerd over verdere stappen en oplossingen.

Zorgpunten Wajong
De brief gaat ook in op zorgpunten omtrent de Wajong. De kwaliteitscontroles bij WW en ZW waren beter geborgd dan bij Wajong. Er is grote onzekerheid over de kwaliteit van Wajong-beoordelingen 2020-2024 door gebrek aan structurele controles. Lopende audits en metingen moeten meer inzicht bieden in huidige kwaliteit en benodigde verbeteringen.

Plannen voor de Toekomst
De hersteloperatie zal de nodige tijd en middelen vereisen. UWV en de minister blijven de voortgang nauwlettend volgen, met regelmatige updates aan de Kamer. De inzet is om te zorgen voor een zorgvuldige, transparante aanpak van de herstelactie voor de WIA-gerechtigden en andere betrokkenen. In februari 2025 volgt een nieuwe voortgangsbrief met de volgende mijlpalen:

• Inzicht in de groepen WIA-gerechtigden met en zonder fouten in de vaststelling.
• Procesaanpak voor nader onderzoek van de dossiers die mogelijk fouten bevatten.
• Indicaties voor de duur van de herstelactie en de bijbehorende kosten.
• Concrete planning voor de analyse van fouten in de dagloonberekeningen, ter voorbereiding op vereenvoudiging en harmonisatie.

Er wordt bekeken welke middelen en prioriteiten UWV nodig heeft om de operatie goed uit te voeren en welke alternatieve werkwijzen de druk op UWV kunnen verlichten.

Onafhankelijk onderzoek
De minister heeft de Algemene Rekenkamer gevraagd om een onafhankelijk onderzoek uit te voeren naar de sturing en verantwoording binnen de WIA-casus. Dit onderzoek moet lessen bieden voor de toekomst.

Vriendelijke groet,
Marjol Nikkels

Recente artikelen:
Praktische oplossingen om de WIA uitvoerbaar te houden

Grote knelpunten in ons arbeidsongeschiktheidsstelsel